:::havacılar.com:::

TÜMBAŞ Adaptörünün Müzelerde Sergilenme Süreci

Değerlerimizi yeterince tanıyıp, sonraki nesillerimize de tanıtma işlemlerini hak ettikleri şekilde maalesef ya çok geç, ya da kimi zaman hiç gerçekleştiremiyoruz.
Merhum saygıdeğer büyüğümüz, hem meslektaşımız, hem de aynı branşta (uçak silahçısı) olarak bizlerin “PİRİ” idi. Bizler Hava Kuvvetleri saflarına katıldığımız ilk anlarda, daha askeri okulda iken büyüklerimiz ve hocalarımız tarafından bizlere gururla “HV.SLH.KD.BÇVŞ. MEHMET BAŞAĞ”’ın bu örnek çalışması ve icadı “TÜMBAŞ” anlatılmış, tanıtılmış ve çalışma sistemi de öğretilmişti.

Sonrasında da kıtalarda, yıllarca uçaklarımızda bu “Bomba-Roket eğitim adaptörü” nü yani “TÜMBAŞ” ı pilotlarımızın eğitim atışları için bizzat kullandık. (Çok pratik, ekonomik ve istikrarlı bir çalışma düzeni olduğundan)
Ben de üslerimizde yıllarca uçak silahçısı olarak görev yaptıktan sonra, 2005 yılında 3 ncü Ana Jet Üs K.lığı’ndan, Hava Harp Okulu bağlısı Hava Kuvvetleri Müzesi K.lığı Yeşilköy-İst.a tayin olup, 2011 yılına dek bu müstesna yerde görev yaptım.

Bu müstesna yerde göreve başladığım ilk anda, Türk Hava Kuvvetleri envanterinde kullanılmış müzede bulunan yüzlerce kıymetli eseri görünce, bunların arasında, hem yıllarca Hava Kuvvetleri envanterinde kullanılmış olması, hem de özellikle Bir Türk Assubay’ın geliştirip Hava Kuvvetlerinin hizmetine sunup çok önemli bir değer olan bu obje “TÜMBAŞ”ın da mutlaka Hava Kuvvetleri Müzeleri’nde sergilenmesi gerekliydi diye değerlendirdim. Müzemizi gezen ziyaretçi ve okul gruplarındaki bazı öğrencilerin de zaman zaman “ bizim kendimizin yapıp üretip geliştirdiği bir şey yok mu? Bu kadar mı az” diye söylemlerini de duymak, bu durumun daha da gerekliliğini doğuruyordu.

Ancak, uçaklarımızın modernizasyonu nedeni, ve uçaklarımızdan roket eğitim atışları artık yapılmadığından “TÜMBAŞ” eğitim adaptörünün roket podları (boruları) çıkartılmış, ve kal edilmiş durumdaydı. Sadece F-5 uçaklarımızın bir kısmında B-37K1 olarak (Bomba eğitim atışında kullanılmakta iken, artık onlar da kal edilmişti. Ancak o dönem modernize edilen F-5 2000 uçaklarının sistemine yüklenmediği için kullanılmamaktaydı. Yoksa yine o yeni nesil adaptörlerden hem daha ekonomik, daha kullanış kolaylığı, hem de daha da istikrarlı idi. Bu cihazların tamamı kal edilip ikmal bakım merkezlerinin depolarına toplanmıştı.
Eğer o içinde bulunduğum dönem itibarı ile birkaç örneğini derleyip toparlayamazsak, gelecek nesillerimize bu örneği sadece resimlerde gösterebilecektik.

Bu heyecanla ve vakit kaybetmeksizin çalışmaya başladım. Hemen çalıştığımız üsleri aradım ellerinde ve depolarında mevcut mu diye, mevcut ise komutanlık vasıtası ile yazı ile müzede sergilenmek üzere talepte bulunacaktık. Ama maalesef üsleri aradığımda hepsinden negatif cevabı almıştım. Bu malzeme ve parçaları bulunamıyordu. Dolayısı ile daha düne kadar kullandığımız bu cihazın bir örneğini bulup saklayamamamız beni çok üzecekti. Ben de hemen Hava lojistik komutanlığında görevli yine bir uçak silahçısı Hv.Kd.Bçvş. Nurettin AYDIN’ı abimizi arayıp bu konu için desteğini istedim kendisinden. Neticede kal olup Hava Kuvvetleri envanterinden artık çıkmış bir malzemeyi tedarik etmeye çalışıyorduk. Sağ olsun onun çok destek ve yardımını gördüm. “Atilla tüm birliklerin deposunu araştıracağım merak etme. Gerekirse yazı ile komutanlık vasıtası ile emir yayınlatırım ” Demişti bana. Çok sevinmiştim buna.

(Atilla Özdemir ve TÜMBAŞ Bomba Roket Eğitimi Atış Adaptörü)

Beni bir gün aradığında “Atillacığım ikmal bakım merkezi deposunda mevcut sadece bomba atan kısmı var. Roket boruları ve numaratörleri yok diye” ben de “ abi olmaz roket borularını bulup bir araya getirmeliyiz. Çünkü biliyorsun, o hali “TÜMBAŞ” tır. Ve büyüğümüzün geliştirdiği kısmı orası aslında” diye.
Neticede uzun uğraşlar sonucu kal depolarında roket podları da bulunmuş ve bu haberi bana Nurattin Bçvş.um verdiğinde sevinmiştim. Bana artık bu rahatlıkla “Atilla kaç tane istiyorsun” diye belirtince; aman ağabeyciğim yedekli bir şekilde olsun. İkişer adet İstanbul’daki müze ve Ankara’daki müze için de montajlamasını yaptırabilirsek çok iyi olur demiştim. Ve Hava Lojistik Komutanlığı bu adaptörleri yeniden montajlatıp sergilememiz için Müzemize gönderdi.
Müzede göreve başladığım ilk günden itibaren, sergilenmesi için hayal ettiğim, “TÜMBAŞ” ‘ı nihayet müze envanterine sokabilme mutluluğuna erişmiştim.

O dönem müzenin yeniden yapılanma süreci olduğundan kısa bir süre özenle sandığında korumuştuk bu “TÜMBAŞ”ları, sonrasında; Hava Kuvvetleri envanterinde kullanılmış mühimmatları da ziyaretçilerimize tanıtmak göstermek amacıyla, lojistik komutanlığımızdan sergilenmek üzere içleri boşaltılıp hazırlanan sergi mühimmatı talebinde bulunduk. Dönemin Lojistik Komutanı da Hava Harp Okulu Komutanlığından, Hava Lojistik Komutanlığına atanmış. Ve müze ile havacılık tarihimize ilgisi çok yüksek komutanımızdı. O sergi mühimmatının hazırlanmasını da emretmiş ve müzemize göndermişti.
Sonrasında müzede sergilenme işi kalmıştı. Bu sürede de bana yardımlarını esirgemeyen, Çalışma arkadaşlarım, Hv.Kd. Bçvş. Ayhan Zeber, Hv.Kd Bçvş. Abdullah Özbay ve özellikle tanıtım levhalarının hazırlanmasında Hv.Kd.Bçvş. Hayrullah UZUNER ve Hv.Kd.Bçvş. Turan ERDOĞDU’nun da yardımları ile müzede “SİLAHLAR VE UÇAK MÜHİMMATLARI” bölümünü hazırlayıp Şubat 2008 yılında sergiye sunmuştuk.

Şimdi bu sayfayı ve burada Ankara’daki müzemizde F-5 Uçağımız üzerinde yayımladığınız resmi görünce ben de, hazırlıkları bitirip sergiye ilk sunduğumuz anda çektirmiş olduğum bir iki resmi paylaşmak istedim. Örneğini bir daha belki zor buluruz diye bir de küçük bir teçhizat olunca kapalı mekanda teşhir etmeyi uygun görmüştüm. Sizin sayfada ayrıca Hava Harp Okulu linki ile verdiğiniz resim bizim müzenin sergi hali; ancak orada henüz tanıtım levhasını yaptıramamıştım. Sonrasında Merhum Hv.Slh.Kd.Bçvş. Mehmet BAŞAĞ’la ilgili bilgi ve biyografi araştırırken, müze kütüphanesinde 1980 yılına ait Hava Kuvvetleri Dergisinin bir sayısında; kendisine takdim edilen, üstün hizmet madalyası ve biyografisi ile ilgili kısa bilgilere ulaştım. Bu bilgileri de oradan alıp tanıtım levhasına yazdırıp, aynı bilgileri Ankara’da ki Hava Müzemize de bildirdim.

2011 yılında da müzeden tayin olup ayrılmıştım. Ancak böyle bir büyüğümüzün eserini orada yaşatıp, ziyaretçilerimizin sergisine ve tanıtımına sunmak dahi bana büyük bir onur ve mutluluk vermişti. Bu rahatlıkla oradan ayrılmıştım artık. Tarihimiz böylesine çalışkan, cefakar, üretken insanlar ve onların eserleri ile dolu aslında. Hepsine zamanında destek, sonrasında da sahip çıkıp tanıtmak ve gelecek nesillerimize de ışık tutmaları üzere gençlerimize model, hedef olmaları temennisi ile. (E)Hava Astsubay (Hv.Slh.Kd.Bçvş.1989) Atilla ÖZDEMİR

Kaynak : Atilla Özdemir. (Tüm emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.)

<<<-Mehmet BAŞAĞ TÜMBAŞ